ֆիզիկա 8

1. Բերե՛ք գոլորշու՝ ներքին մեխանիկական էներգիայի վերածվելու օրինակներ: 

Ջրի և սպիրտայրոցի բոցի միջև ջերմափոխանակության հետևանքով ջրի ներքին էներգիան մեծանում է, և որոշ ժամանակ անց ջուրը սկսում է եռալ։

2. Ի՞նչ է ջերմաշարժիչը: 

Ջերմաշարժիչներ են անվանում այն մեքենաները, որոնք վառելիքի ներքին էներգիան փոխարկում են մեխանիկական էներգիայի։

3. Թվարկե՛ք ջերմաշարժիչների տեսակները: 

 Ջերմաշարժիչի տեսակներն են՝ ներքին այրման շարժիչ, դիզելյային շարժիչ, շոգետուրբին, ռեակտիվ շարժիչ և այլն։

4. Ի՞նչն են անվանում ջերմաշարժիչի օգտակար գործողության գործակից: 

Ջերմաշարժիչի օգտակար գործողության գործակից է կոչվում կատարված օգտակար աշխատանքի հարաբերությունն այն ջերմաքանակին, որն ստացվել է վառելիքի այրումից։

5. Ո՞վ է հայտնագործել շոգեմեքենան

Իվան Պոլզունովը։

03․12․23

 1.  Մեխանիկական տատանումների ի՞նչ օրինակներ գիտեք:

Սրտի բաբախումը, կարի մեքենայի ասեղի շարժը, ճոճանակը, թիթեռի թևերի շարժը և այլն։

 2.  Ի՞նչն է բնորոշ բոլոր տատանողական շարժումներին:

Կրկնելիությունը, նաև այն, որ տատանումները շարժումներ են,որոնք կատարվում են  հերթականորեն՝ հակադիր ուղղություններով:

 3.  Ո՞ր տատանումներն են անվանում պարբերական:

Այն տատանումները,որոնք որոշակի հավասար ժամանակից հետո նույնությամբ կրկնվում են,կոչվում են պարբերական։

 4.  Ո՞ր ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում տատանումների պարբերություն:

Այն ամենափոքր ժամանակամիջոցը,որից հետո տատանումները կրկնվում են,կոչվում է տատանումների պարբերություն:

 5.  Ի՞նչ միավորներով է արտահայտվում տատանումների պարբերությունը:

Տատանումների պարբերությունը(T) արտահայտվում է ժամանակի միավորներով՝ րոպե,վայրկյան և ալն: T=t/N , որտեղ T-տատանումների պարբերությունն է,t-Ժամանակը,N-տատանումների թիվը.

 6.  Ի՞նչ է տատանումների լայնույթը: Ի՞նչ միավորներվ է այն արտահայտվում:

վ

 7.  Ի՞նչ է տատանումների հաճախությունը: Ինչ միավորներով է այն արտահայտվում

Տատանումների հաճախությունը(ν) մեկ վայրկյանում կատարվող տատանումների թիվն է։Հաճախությունը արտահայտվում է հերցով (Հց)
ν=N/t 
ν=1/T  T=1/ν դա նշանակում է, որ հաճախությունը և պարբերությունը հակադարձ մեծություններ են:

 8.  Ո՞ր հաճախությունն է կոչվում 1 Հց:

Եթե տատանումների հաճախկությունը 1 Հց է նշանակում է, որ յուրաքանչյուր վայրկյանում տատանվող մարմինը կատարում է 1 տատանում:

 9.  Քանի՞  Հց է 1 կՀց-ը, 1 ՄՀց-ը, 1 ԳՀց-ը:

1կՀց=10³ Հց 1ՄՀց=10⁶ Հց 1ԳՀց=10⁹Հց

10. Ինչպե՞ս են որոշում տատանումների պարբերությունը և հաճախությունը:

Մաթեմատիկական ճոճանակի տատանումներն օդի դիմադրության պատճառով մարող բնույթ են կրում, դրանց լայնույթն աստիճանաբար նվազում է, և, ի վերջո, ճոճանակը կանգ է առնում:

11.Որո՞նք են տատանումների մարման պատճառները:

Երբ նրա վրա անընդմեջ ուժ ազդի՝ այսինքն հրվի։

12. Ի՞նչ պայմաններում ճոճանակի տատանումները կլինեն չմարող:

Ճոճանակը չէր տատանվի,եթե չլիներ երկրագունդը:Ճոճանակը  ոչ միայն թելն է և նրանից կախված գունդը,այլ նաև Երկիրը:Դրա պատճառով կոչվում է տատանողական համակարգ:

13.Ինչո՞ւ են ճոճանակը անվանում տատանողական համակարգ:

Ճոճանակը չէր տատանվի,եթե չլիներ երկրագունդը:Ճոճանակը  ոչ միայն թելն է և նրանից կախված գունդը,այլ նաև Երկիրը:Դրա պատճառով կոչվում է տատանողական համակարգ:

14. Ի՞նչ է մաթեմատիկական ճոճանակը:

Զսպանակավոր ճոճանակը k կոշտությամբ անկշիռ զսպանակից կախված m զանգվածով բեռ է և ի վիճակի է տատանվել զսպանակի առաձգականության ուժի շնորհիվ։   

15. Ի՞նչ է զսպզնզկավոր ճոճանակը:

Այն տատանումները, որոնք կատարվում են համակարգում գործող ներքին ուժերի շնորհիվ, անվանում են ազատ տատանումներ:Մաթեմատիկական և զսպանակավոր ճոճանակների տատանումները  կոչվում են ազատ:

16.Ո՞ր տատանումներն են անվանում ազատ: Բերել օրինակներ:

Այն տատանումները, որոնք կատարվում են արտաքին պարբերաբար փոփոխվող ուժի առկայությամբ, անվանում են հարկադրական տատանումներ:

17.Ո՞ր տատանումներն են կոչվում սեփական:

Ճոճանակի լրիվ մեխանիկական էներգիան անփոփոխ է և հավասար է

E=Eպ+Eկ=mgh+mv2/2

18.Ո՞ր տատանումներն են կոչվում հարկադրական: Բերել օրինակներ:

Այն բանից հետո, երբ ճոճանակը իներցիայով շարունակի հեռանալ հավասարակշռության դիրքից, նրա կինետիկ էներգիան կսկսի նվազել, իսկ պոտենցիալը` աճել: Եզրային դիրքում ճոճանակի պոտենցիալ էներգիան կհասնի իր առավելագույն արժեքին, իսկ կինետիկ էներգիան կվերածվի զրոյի: Այնուհետև այս ամենը կկրկնվի հակառակ հաջորդականությամբ: Այսինքն, տատանումների ընթացքում նրա պոտենցիալ էներգիան պարբերաբար փոխակերպվում է կինետիկ էներգիայի, իսկ կինետիկ էներգիան` պոտենցիալի. Eպ→Eկ→Eպ→Eկ…

19.11.23

1.Որ մեծությունն է կոչվում մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիա: 

Մարմնի կինետիկ և պոտենցիալ էներգիաների գումարը կոչվում է մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիա:

2.Ինչպես է փոխվում ազատ անկում կատարող մարմնի՝ 

   ա. կինետիկ էներգիան;   բ. պոտենցիալ էներգիան;  գ. լրիվ էներգիան: 

3. Ձևակերպել լրիվ մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենքը:

Դիմադրության և շփման ուժերի բացկայությամբ մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիան շարժման  ընթացքում մնում է հաստատանուն, պահպանվում է:

4. Ինչ պայմանների դեպքում է պահպանվում մարմնի  լրիվ մեխանիկական էներգիան:

Դիմադրության և շփման ուժերի բացկայությամբ մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիան շարժման  ընթացքում մնում է հաստատանուն, պահպանվում է:

Երբ շփման կամ դիմադրության ուժերի ազդեցությամբ մարմինը կորցնում է իր մեխանիկական էներգիան, չի նշանակում, որ էներգիան ընդհանրապես կորչում է: Այն փոխակերպվում է էներգիայի մեկ այլ տեսակի՝ ներքին էներգիայի:

5. Ինչպես է փոխվում համակարգի  լրիվ մեխանիկական էներգիան, երբ այնտեղ գործում են շփման ուժերը:

Շփման ուժերի առկայության դեպքում շրիվ մեխանիկական էներգիան չի պահպանվում։

21.09.23

1.Որ անհավասրաչափ շարժումն է կոչվում հավասարաչափ արագացող:

Այն շարժումը, որի ընթացքում մարմնի արագությունը կամայական հավասար ժամանակամիջոցներում աճում է միևնույն չափով, կոչվում է հավասարաչափ արագացող շարժում:

2. Որ ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում հավասարաչափ արագացող շարժման արագացում:

Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է կամայական ժամանակամիջոցում արագության կրած փոփոխության և այդ ժամանակամիջոցի հարաբերությանը, կոչվում է հավասարաչափ արագացող շարժման արագացում:   

3.Ինչ է ցույց տալիս արագացումը: Որն է արագացման միավորը, և ինչպես է այն սահմանվում: Գրել բանաձևը:

Ֆիզիկայում արագացումը ժամանակի ընթացքում մարմնի արագության փոփոխման արագությունն է :Միավորների միջազգային համակարգում արագացման չափման միավորը մ·վ⁻²-ն է (մ/վ²)։ Բանաձևը a=v/t

4.Ինչպես է ուղղված հավասարաչափ արագացող շարժման արագացումը  երբ՝

ա. մարմինը շարժումն սկսում է դադարի վիճակից,

արագությունը ուղղված է շարժման ուղղությամբ։

բ. մարմնի արագությունը, նվազելով դառնում է զրո:

արագությունը ուղղված է շարժման հակառակ։

5.Հավասարաչափ շարժման ճանապարհի և արագության բանաձևը:

a=v0/t

6.Հավասարաչափ արագացող շարժման արագության և ճանապարհի բանաձևը,:

v=a.t

7.Որքան է հավասարաչափ շարժման արագացումը:

S=At²/2